Erteleme davranışı , birçok insanın günlük hayatında karşılaştığı yaygın bir sorundur. İşleri veya sorumlulukları zamanında yapmaktan kaçınmak, bireylerde stres, kaygı ve verimlilik kaybına yol açabilir. Bu yazıda, ertelemenin temel nedenlerini, etkilerini ve bu davranışın üstesinden gelmek için uygulanabilir çözüm yöntemlerini inceleyeceğiz.
Erteleme Nedir?
Erteleme, gerekli bir görevi bilerek ya da bilmeyerek geciktirme davranışı olarak tanımlanabilir. Çoğu zaman bu davranışı sergileyen bireyler, yapmaları gereken işi yerine getirmek yerine daha az öncelikli veya keyifli aktiviteleri tercih eder. Erteleme genellikle farkında olmadan geliştirilen bir alışkanlık haline gelir ve uzun vadede yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.
Ertelemenin Nedenleri
Erteleme davranışının birçok farklı nedeni olabilir. Bunlar arasında:
- Perfeksiyonizm: Mükemmel sonuca ulaşamama kaygısı nedeniyle işe başlamaktan kaçınmak.
- Motivasyon Eksikliği: Görevin anlamsız ya da sıkıcı bulunması.
- Kaygı ve Korku: Başarısızlıktan veya eleştiriden korkma.
- Öz Disiplin Eksikliği: Plan yapmada ve plana uymada zorlanma.
- Düzensizlik: Hedeflerin net olmaması ya da bir planın olmaması.
- Eğlenceye Yönelim: Daha keyifli aktiviteleri tercih etme.
Ertelemenin Olumsuz Etkileri
Erteleme davranışı Bireyin sadece özel yaşamını değil, iş yaşamını ve akademik başarısını da olumsuz etkileyebilir.
- Zaman Kaybı: Görevlerin gecikmesi, zamanın etkisiz kullanılmasına neden olur.
- Stres ve Kaygı: Ertelenen işler, bireyde gereksiz bir stres yaratır.
- Başarısızlık: Erteleme, akademik ve profesyonel hedeflere ulaşılamamasına yol açabilir.
- Düşük Özgünven: Kendi sürekliliğini yaratan bir döngü olarak erteleme, bireyin kendine olan güvenini azaltabilir.
Erteleme Davranışı ile Başa Çıkma Yöntemleri
Erteleme davranışı alışkanlığından kurtulmak zor olabilir, ancak etkili yöntemlerle bu davranışın üstesinden gelmek mümkün.
- Net ve Gerçekçi Hedefler Belirleyin: Büyük görevleri küçük parçalara bölerek adım adım ilerleyin.
- Öncelik Sırası Yapın: En önemli ve acil görevleri belirleyerek başlangıç yapın.
- Zaman Yönetimi Teknikleri Kullanan: Pomodoro gibi tekniklerle çalışma sürelerini bölün ve ara vermeyi unutmayın.
- Olumsuz Düşünceleri Tanıyın: Başarısızlık korkusu gibi sizi engelleyen düşüncelerle başa çıkın.
- Motivasyon Yaratın: Görevi tamamladıktan sonra kendinize bir ödül verin.
- Odaklanma Alanı Yaratın: Dikkatinizi dağıtacak unsurları ortadan kaldırın.
- Profesyonel Yardım Alın: Kronik erteleme sorunları için bir uzmandan destek alabilirsiniz.
Erteleme Alışkanlığının Önüne Geçmek İçin Pratik Tavsiyeler
- Görevlere Ufak Bir Adımla Başlayın: Sıklıkla en zor adım başlangıç yapmaktır. Ufak bir adımla harekete geçin.
- Düzensizliği Ortadan Kaldırın: Çalışma ortamınızın düzenli olması verimliliği artırır.
- Kendi Kendinize Sorumluluk Verin: Bir görevi tamamlamadığınızda ne kaybedeceğinizi düşünün.
- Pozitif Bir Tutum Benimseyin: “Yapamam” yerine “Denemeye değer” gibi olumlu ifadeler kullanın.
Doğru Destek Alın
Erteleme, bireylerin hem kişisel hem de profesyonel yaşamında olumsuz etkilere yol açabilir. Ancak doğru stratejiler ve destekle bu sorunı aşmak mümkün. Profesyonel yardım almak, davranış kalıplarınızı değiştirmenize ve daha verimli bir yaşam sürmenize yardımcı olabilir.
Kaynakça
- Steel, P. (2011). The Procrastination Equation: How to Stop Putting Things Off and Start Getting Stuff Done. Harper. Link
- Fiore, N. A. (2007). The Now Habit: A Strategic Program for Overcoming Procrastination and Enjoying Guilt-Free Play. Penguin. Link
- Pychyl, T. A. (2013). Solving the Procrastination Puzzle: A Concise Guide to Strategies for Change. TarcherPerigee. Link